هدف این مقاله بررسی ایدئولوژی گروه تروریستی القاعده و تأثیر آن بر استراتژی این گروه در مبارزه با آمریکاست. سؤال اصلی مقاله این است که ایدئولوژی‌های القاعده چه تأثیری بر استراتژی‌هایش در مبارزه با آمریکا دارد؟ در بررسی مختصری از ادبیات موجود آشکار می‌شود که تعداد اندکی از آن‌ها به بررسی ایدئولوژی‌ها و استراتژی‌های گروه تروریستی پرداخته و بیشتر مطالبی که در این زمینه نگاشته شده در مورد ریشه‌های ترور، انگیزه‌های تروریست‌ها، و واکنش ضد تروریستی است. ایدئولوژی القاعده در نوع خود عمیقاً بین المللی است و تلاش می‌کند درگیری‌های منطقه‌ای و محلی را در قالب وسیع‌تری چون جنگ علیه مرتدین و کفّار قرار دهد. استراتژی القاعده به صورت منطقی از ایدئولوژی آن نشأت می‌گیرد در این میان اصلی‌ترین اولویت‌های استراتژیک القاعده بسیج مسلمانان برای یک جهاد جهانی علیه غرب و سرنگون کردن رژیم‌های مرتد به خصوص عربستان صعودی، مصر و پاکستان از اهداف اصلی به شمار می‌رود.

دموکراسی امروزه به عنوان مطلوب‌ترین شکل نظام سیاسی در قرن اخیر شناخته شده و در حال گسترش و تسری به اکثر نقاط دنیا است. کشورهای زیادی در صدد بر قراری نظام سیاسی مطابق با الگوی دموکراتیک بر آمدند و ساختارهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، خود را برآن مبنا بنا نهادند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری­های آسیای مرکزی، این کشورها با چالش‌های فراوانی جهت ساختار سازی جدید روبرو شدند، عده ای­از محققان بر این باور بودند که بستر به وجود آمده پس از فروپاشی شوروی فرصت مناسبی برای تأسیس نظام‌های سیاسی دمکراتیک به عنوان الگوی جایگزین نظم کمونیستی حاکم در این کشورهاست. بر خلاف دیدگاه موجود، با توجه به گذشت سه دهه از استقلال این جمهوری‌ها شاهد استقرار وجود حکومت‌های اقتدارگرا در کشورهای این منطقه می‌باشیم بطوری­که رسوب تفکرات توتالیتری باز مانده از نظام کمونیستی مشخص می‌باشد، لذا این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ به این سؤال است­ که موانع داخلی عدم تحقق دموکراسی در این کشورها چیست؟ و سپس آنها را مورد مداقه علمی و واکاوی قراردهد. ضمنأ پژوهشگران بر این باوراند که وجود عوامل سیاسی و اجتماعی داخلی حاکم بر این کشورها از جمله متغیرهایی همچون؛ عدم قانون مداری، عدم وجود احزاب سیاسی متکثر، جامعه مدنی ضعیف، از جمله موانع داخلی تحقق دموکراسی در این کشورها محسوب می‌گردد.

سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو)، محصول شرایط بین‌المللی بعد از جنگ‌جهانی‌دوم است. ناتو با هدف مقابله با توسعه طلبی شوروي، به‌عنوان رژیم امنیت منطقه‌اي تأسیس شد. ناتو با فروپاشی شوروي و پایان جنگ سرد، که دیگر دشمن استراتژیک را بر سر راه خود نمی‌دید دچار بحران هویت گردید. آمریکا در جهان تک‌قطبی، در جایگاه رهبری و در راستای نیل به اهداف توسعه‌طلبانه خود، سعی در ابقاء ناتو و گسترش حوزه‌های نفوذ آن از اروپا به سایر نقاط جهان به خصوص منطقه خاورمیانه اقدام نمود. حادثه 11 سپتامبر نقطه عطفی در رویکرد جدید امنیتی ناتو بود، زیرا براي نخستین بار از محدوده غرب اروپا فراتر رفته و اقدام به گسیل گسترده نیروهای نظامی به خاورمیانه (افغانستان) نمود. ناتو در شرایط نوین بین‌المللی با ارائه تعریف جدیدي از تهدیدات، طیف وسیعی از موضوعات جهانی را به عنوان منابع جدید تهدید مورد شناسایی قرار داده و زمینه را براي ایفاي نقش خویش در هر نقطه‌ای از جهان که منافعش اقتضاء کند فراهم ساخته است. در بازگشت به هدف پژوهش که درصدد بررسی جایگاه ناتو در استراتژی‌ کلان آمریکا و تأثیرات ایالات متحده بر ناتو بعد از پایان جنگ سرد می‌باشد، فرضیه پژوهش بیان می‌دارد که در دوران جهان تک‌قطبی، ناتو به عنوان بازوی سیاسی- نظامی، ابزاری برای آمریکا و تحت رهبری این کشور برای نیل به سیاست‌های توسعه طلبانه آمریکا در هر نقطه ای از جهان (خاورمیانه) بوده است.

سیاست خارجی در مقام مهمترین نمود رفتار بین المللی دولت‌ها همواره عرصه تعامل میان نظریه و عمل بوده است. در این میان، هر گفتمان سیاسی که قدرت را در دست می‌گیرد، بر مبنای جهان‌بینی خاصی که نسبت به نظم حاکم در سطح منطقه و جهان دارد، در عرصه سیاست خارجی نگرش‌های مختلف و بعضاً متعارضی را در چارچوب راهبردهای ملی اتخاذ می‌کند. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که چگونه سیاست خارجی ایران در «گفتمان‌ سیاسی» و «راهبردهای ملی» دولت سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد شکل گرفته است؟ پیامد نقش‌های ملی و راهبردهای کلان این دو گفتمان برای سیاست خارجی ایران چه بوده است؟ برای پاسخ به سؤال فوق، نگارنده تلاش می‌کند با استفاده از ابزارهای تحلیل «نظریه نقش» و روش توصیفی این فرضیه را بررسی کند که «راهبردهای کلان ملی» متفاوتِ روسای جمهور ایران به اجرای سیاست خارجی متفاوت و بعضاً متعارضی منجر شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در عرصه سیاست خارجی ایران، شاهد تعاطی و تقابل راهبرد گفتمان‌های مختلف هستیم و تقابل این راهبردها منجر به عدم استفاده مطلوب از ابزار «سیاست خارجی» جهت تحقق اهداف ملی شده است.

سياست خارجي بارزترين وجه بیرونی و بین المللی حیات، فعالیت و تداوم زندگي سياسي- اجتماعي یک دولت و ملت محسوب می‌شود. مهم‌ترین نشانه پویایی، حيات و بقاي دولتهایي که به صورت منطقه‌ای و بین المللی می‌توانند در خارج از مرزهای خود هم از منافع ملی مشروع خود دفاع کنند و هم با منطق و اقتدار از هجوم و تعدی متجاوزان جلو گیری کنند، داشتن یک سياست خارجي نظامند، تبیین و مدون شده و هدفدار می‌باشد. دارا بودن چنین سیاست خارجی به چند عامل بستگی دارد که نقش آفرینی سیاستمداران چه به صورت حقیقی و چه به صورت حقوقی یکی از آن‌ها می‌باشد. در جمهوری اسلامی ایران، نقش رهبری در سیاست خارجی ویژه و برتر است. در این مقاله برآنیم تا «جهادکبیر» را به عنوان یک راهبرد اساسی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بازخوانی نماییم؛ گفتمانی که تاکنون چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. سؤال اساسی که در این پژوهش ارائه می‌شود این است که چرا جهادکبیر در سیاست خارجی مطرح شد و کارکرد هویتی آن بر سیاست خارجی چگونه می‌باشد؟ فرضیه ما بدین صورت تنظیم شده است که جهاد کبیر به عنوان یک راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی اولاً دارای یک هویت گفتمانی است که به صورت یک پادگفتمان در مقابل گفتمان نفوذ مطرح شده و ثانیاً دارای یک کاربرد هویت بخشی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سطح نظام بین الملل می‌باشد.

مفهوم طبقه متوسط جدید در ایران حاصل ارتباط با غرب یعنی طبقه متوسط حاصل نوسازی و مدرنیزاسیون پیدايش اين طبقه در عرصه های گوناگون سیاسي، اجتماعي تا بدان اندازه است كه بیشتر انديشمندان در زمینه های گوناگون آن را زمینه ساز شكل گیری جوامع نو و يكي از عناصر و پیش نیازهای بنیادی جامع دموكراتیک مي دانند در مجموع طبقه متوسط جدید با محوریت روشنفکری شکل گرفته است، چون گفتمان روشنفکران، گفتمان دموکراسی است. بـدون شک تحقق‌ دموکراسي، از ويژگي هاي اصلي طبقه متوسط جدید در عصر پهلوی دوم بوده است. از سوي ديگرساختار نئوپاتريمونيال حکومتی به دلیل تعارض با توسعه سیاسی، واجد مشخصه هايي‌ بوده‌ که‌ تلاش های مزبور را نه تنها با چالش، بلکه ناکام ساخته است و ما در این پژوهش به دنبال این پاسخ به این پرسش هستیم که طبقه متوسط جدید چه نقشی در توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم داشته است؟ و بر اساس این فرضیه پی گیری شده است که خطاهای راهبردی محمدرضا پهلوی در رشد کمی طبقه متوسط جدید و عدم پاسخگویی به تقاضای کیفی و اساسی آنان و ائتلاف طبقه متوسط جدید با سنتی منجر به تزلزل در توسعه سیاسی شد و روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد.

در میان محققان شرق آسیا، نقش تدارکات دریایی نظامی ایالات متحده (OSP) و مجتمع نظامی-صنعتی (MIC) در توضیحات مربوط به تغییر سریع صنعتی مورد بی توجهی قرار گرفته است. با این حال، پایه های صنعتی شدن در مکان هایی مانند کره جنوبی، با توجه به آنالیزها در شرایط قوی "ملی-منطقه ای" و دولت مرکزی، به اصطلاح " وبر-جدید" به حساب می آیند و هنوز ناکافی هستند .ما استدلال می کنیم که یک رویکرد اقتصاد ژئوپلیتیک با تمرکز بر نقش OSP و روابط در MIC ایالات متحده موجب می شود که ابعاد اجتماعی و فکری موفقیت صنعتی کشور کره در دوران جنگ ویتنام روشن شود، ابعادی که به طور عمده در گزارش های وبر-جدید وجود نداشت. ما به طور خاص به بررسی مشارکت رژیم پارک چانگ هی در جنگ ویتنام و توسعه همراه با چائبول صنعتی کره ای مانند هیوندای می پردازیم و استدلال می کنیم که موفقیت های کشور در حال توسعه کره جنوبی و چائبول با عضویت آنها در MIC ایالات متحده از طریق OSPامکان پذیر شد.

قدرت مهمترین مفهوم در سیاست و جامعه هست و کارکردهای قدرت، پیامدهای قدرت، براشت ها از قدرت، همگی در اندیشه و علم سیاست از اهمیت زیادی برخوردار است. به نظرمی رسد تبیین های گوناگونی از سوی اندیشمندان درباب قدرت ارائه شده است و هر یک از آنها به سیاست و نظام سیاسی متفاوتی منجر می شود. سوال اصلی این پژوهش این است که چه نسبتی بین برداشت های مختلف از قدرت و تحقق دموکراسی وجود دارد؟ فرضیه اصلی پژوهش آن است که برداشت دموکراتیک و مدرن از قدرت، ترکیبی از برداشت فضیلت گرایانه افلاطون و برداشت شخصی گرایانه ماکیاولی از قدرت و به ویژه قدرت سیاسی هست یافته های پژوهش نشان می دهد که قدرت در تصور عمومی پدیده ای چندان مطلوب نیست بلکه بیشتر امری شیطانی تلقی می شود. ولی قدرت اساسا دارای ذاتی نیست که بد یا خوب باشد به نظر می رسد چون قدرت دارای ذات نیست در نتیجه هم می تواند مخرب باشد و هم می تواند سازنده باشد و آن چه قدرت را به این یا آن بدل می کند، غایتی است که بر آن مترتب می شود. اما هر چه باشد قدرت بسیار مهم هست چه خوب چه بد قدرت پدیده ای بسیار مهم است که کمتر به آن می اندیشیم. یک نوع اندیشیدن به قدرت درک این معناست که اندیشمندان برای قدرت چه غایتی را متصور شده اند و این تصور آنها از ابعاد مختلف چه تاثیری براین مفهوم و به طور کلی برامر سیاست داشته است و این تصورات آنها خوش بینانه بوده است یا بدبینانه؟